Уқобе бо зоғе хонадор шуд. Ҳарчанд ки хонадоршавиашон тасодуфӣ буд ба ҳар ҳол бо ҳам зиндагии навро оғоз намуданд. Модазоғ, ки бо зиндагии зоғона одат карда буду баланд парвоз кардан наметавонист кӯшиш мекард ҳамболи уқоб бошаду худро аз дигар зоғон баланд гирад.
Аз як сӯ нафасаш тангӣ мекард ва аз дигар сӯ фикри кабӯтаре, ки то ин дам бо ӯ ишқу муҳаббат дошт азияташ медод. Ӯ ошиқи деринаи кабӯтар шуда буд. Кабӯтар, ки дар тӯли каме вақт бо ӯ изҳори муҳаббат мекард боре бо раҳнамоии модазоғ, ки хост ба боғи васл расад дар роҳ ҳадафи тири душманон гардидаву шаҳид шуда буд. Зоғ аз ин воқеа муддате худро нороҳат ҳис мекарду шабу рӯз сурати зебои кабӯтарро дар бағал гирифтаву оби дида мерехт. Дар чунин лаҳзаҳои мушкили зоғ боре гузори уқоб аз назди ҳавлии зоғ афтиду аз дидани зоғе, ки дар даст сурати зебои кабӯтар гиря мекард, дар тааҷҷуб афтод. Дилаш ба ҳоли зоғ сӯхт ва аз наздикони зоғ сабаби гиряи ӯро пурсон шуд. Чун аз наздикони зоғ қиссаи ошиқии зоғу кабӯтар, таърифи ақли расо ва зебопарастии зоғро шунид ба ӯ мафтун шуд. Уқоби муҷаррад ва бехабар аз ишқу муҳаббат ба зоғ дил бохт ва ба ӯ изҳори муҳаббат намуд. Муддате зоғ аз таклифи уқоб худдорӣ кард ва худро вафодори ҳамон кабӯтар нишон медоду гӯё то дами марг ба ёди ӯ зистанро пешаи худ мегуфт. Уқоб бошад аз қавли худ барнамегашт, зеро ба устуворӣ ва далериву шуҷоатмандӣ одат карда буд. Ӯ оҳиста- оҳиста дили зоғро ба худ нарм намуд ва ҳарду хонадор шуданд. Ҳамин тавр зоғ ба хонаи уқоб кӯчида омаду зиндагии якҷояи онҳо шурӯъ шуд.
Уқоб дар фарози кӯҳҳои сарбаланду паҳнои даштҳои васеъ парвоз мекард ва сайдҳои гуногунро, ки ба чанголаш меафтиданд, ба хона меовард. Зоғи хонашин ба зиндагии уқоб одат карда наметавонист, вале маҷбур мешуд тоқат кунад. Дар набудани уқоб зоғ ба маҳаллаи зоғон бармегашт ва гоҳе худро малика ва гоҳе шаҳбонуи давр ҳисобида бо ҳамҷинсони худ ғуруромез муносибат мекард. Ӯ рӯзи дароз бо зоғон рафтуо менамуду бегоҳ ҳангоми баргаштани уқоб аз шикор дар остона нишаста, омадани уқобро мунтазир мешуд. Чашмони аз оби лой ва поруолудаи зоғ дар назари уқоб чунон менамуд, ки гӯё зоғ аз гиря варам карда бошад. Ӯ зоғро ба канор мегирифт ва дили ӯро тасаллӣ медод то бори дигар дар раҳи ӯ ин қадар интизорӣ накашад ва ба назди хешу ақрабои худ рафтаву каме хушҳол бошад. Зоғ аз нармдилӣ ва ишқи беандозаи уқоб истифода мекард. Дар набудани уқоб рафтуои модазоғ ба маҳаллаи зоғон зиёд шудан гирифт ва қар-қари ҳамҷинсону ғайбату дилсиёҳӣ ба омӯзиши дарси рафтору кирдори уқобонаи ӯ халал мерасонд. Кор ба ҷое расид, ки зоғ бо забони худ ба уқоб ҳарф мезад, уқобро баланд парвоз кардан намегузошт, чунки аз парвози шавҳараш бо уқобони дигар рашку ҳасад мебурд. Дар мурури замон уқоб аз насиҳатҳои пайвастаи занаш дилгир шуда ба хона дер-дер меомадагӣ шуд. Илоҷи аз дастони занаш раҳо шудан барояш мушкил буд, зеро аллакай дар ин асно онҳо соҳиби як фарзанд шуда буданд. Фарзанди онҳо ба уқоб хело монандӣ дошт. Пару бол ва чеҳраи уқобонаи он бо як дидан аз фарзанди уқоб буданаш дарак медод. Аммо падараш, ки ҳамеша дар шикору таъмини хӯроки онҳо саргардон буд, он бо тарбияи модараш ба воя мерасид ва хислати зоғона дар дили уқоббача ҷой гирифта буд. Зоғ уқобро дар чашми фарзанд хело бад нишон медод. Ва боре баҳонаи ба дигар уқоб ишқварзии ӯро пеш оварду қаҳр карда ба маҳаллаи зоғон рафт. Ӯ фикр мекард уқобро бо ин восита ба фармони худ медарорад. Уқоб низ аз вайроншавии оилааш метарсиду ба назди зоғ рафта ӯро ба баргаштан даъват кард. Ҳарчанд модазоғ дар дил мехост баргардад, аммо аз рӯи одат нозу нуз кардаву барнамегашт. Дар ниҳоят зоғ ва уқоб забон як карда натавонистанд ва ишқу муҳаббаташон ба поён расид. Рӯзе уқоб ба ҷойи дур сафар кард ва ба хона дигар барнагашт.
Модазоғ сурати кабӯтарро, ки бо худ нигоҳ медошту борҳо дар назди уқоб аз садоқату вафодории ӯ ёдовар мешуд, дубора ба оғӯш гирифту намедонист ба ёди кабӯтар ё уқоб гиря кунад ба хаёл мерафт. Рӯзҳои гузашта ва дунёи бо кабӯтару уқоб буданаш дар сараш чарх мезаданд. Ӯ аз рафтори зоғона низ каме дур шуда буд ва акнун дар тӯдаи зоғон низ зиндагиаш мушкил шуд. Аз ноилоҷи ба худ коре пайдо намуд ва дар тарбияи фарзанди хурдакаки худ машғул шуд.
Дар макони зоғон қаҳтӣ омад. Барои таъмини кӯдак модарзоғ акнун азият мекашид ва сер кардани шиками фарзанде, ки бо хӯроки уқобона одат карда буд, барояш мушкил шудан гирифт. Дар маҳалла қиссаи зиндагии ӯ паҳн гашта буд ва ҳамаро зоғ боварӣ кунонида буд, ки ӯ бо сабаби бадрафтории уқоб ва хиёнаташ аз ӯ ҷудо шуда аст. Достони ишқи зоғ ва уқоб вирди забонҳо шуд ва ҳамаи паррандагони гирду атроф мехостанд бо ин маликазоғ шинос шаванд.
Начандон дур аз макони зоғон кабки дарие умр ба сар мебурд. Ин бечора кабк чаҳор чӯҷаи хурдакаке дошт ва онҳоро бе модар ба воя мерасонд. Модари чуҷаякони кабк дар доми кадом сайёде афтида буду ӯро бурдаанд ва аз ӯ дараке набуд. Ҳамин тавр пас аз шунидани қисаи зоғ кабк ӯро хостгорӣ кард то барои чӯҷаяконаш модаре ғамхоре шавад. Зоғ ин дафъа ҳам каме ноз карду баъд розӣ шуд. Кабки дарӣ ҳам фарзандони худ ва ҳам фарзанди зоғро нигоҳубин мекард. Онҳо як чӯҷаяке ба дунё оварданд. Ин дафъа ҳам чӯҷадухтари нозанини онҳо ба падараш яъне ба кабки дарӣ монанд буд. Муносибати зоғ бо кабки дарӣ чун ҳарвақта зуд тағйир ёфт. Не зоғ бо забони кабк ва не кабк бо забони зоғ ҳарф мезад. Овози зоғи сиёҳ ба гӯши кабк хело бад мерасид ва ин то ба беморӣ афтидани кабк оварда расонд. Дере нагузашта кабки дарӣ аз бемории шадид вафот кард. Зоғ чанд муддат бо чӯҷаҳои кабк монд ва дар охир он чӯҷаҳоро, ки ҳанӯз боли паридан надоштанд раҳо карду худ бо як уқоббача ва як кабкдухтар ба маҳалла баргашт.
Зоғ хело парешонхотиру рӯҳафтода зиндагӣ мекард. Ӯ аз дасти мушкилӣ тасмим гирифт акнун ба макони дигаре кӯч бандад. Ва аз маҳаллаи зоғон фирор намуд. Аз як макон ба макони дигаре мерафт. Дар ҳама ҷо бо касе дӯстӣ мекарду дӯстиаш зуд қатъ мегардид. Билохира пас аз тай кардани роҳи тӯлонӣ ба ҷое расид, ки саросар харобазор буд аммо парандагони гуногун дар он ҷо иқомат ихтиёр карда буданд. Зоғ ба худ ва фарзандон ҷойи зист пайдо карду зиндагии навро оғоз намуд.
Солҳои зиёде сипарӣ шуданд. Фарзандони зоғ ба воя мерасиданду зоғ бошад дар макони нав хомӯш мегашт ва аз саргузашти худ ба касе сухан намекард. Гоҳ бо ин ё он паранда нишасту хез дошт, гаштугузор мекард, аммо ба касе дил намебохт. Ӯ дӯстиро танҳо ба хотири буд шудани кораш медонист ва дӯстонашро ҳамеша хиёнат мекард. Рӯзе ҳангоми сафараш ба ҷангал бо гунҷишки паршикастае вохӯрд. Гунҷишк аз сардии ҳавои тирамоҳӣ меларзид ва ҷуръати парвоз карданро надошт. Гарчанде зоғ сири дилашро аз гунҷишк пинҳон медошт, аммо гунҷишкро «гуфтори кабӯтарона», «рафтори уқобона» ва «хиромидани кабкона»-и зоғ хело писанд омад ва ҳамаи сири дилашро ба ӯ нақл кард. Барои зоғ маълум гардид, ки гунҷишкаки бечора борҳо ошиқ шудаву ноком монда аст. Ҳарчанд ки шоҳине то ин дам бо ӯ рафиқу ҳам бародар буду пайваста кӯмакаш мекард, вале гунҷишк наметавонист ҳар лаҳза шоҳинро ноором созад. Аммо шоҳин пайваста аз дур гунҷишкро назора мекарду гоҳ-гоҳ аёдат мекард. Он замоне, ки гунҷишк бо зоғ ошноӣ пайдо кард аз набудани шоҳин хело вақти зиёд сипарӣ гардида буд. Зеро шоҳин боре аз хона баромадаву бедарак шуда буд. Аз ин лиҳоз ва аз меҳнати зиёду ташвиши рӯзгор пару боли гунҷишк шикаставу нигоҳаш маҳзун буд. Ва аз дидори дубораи бародари вафодораш шоҳин ноумед шуда буд. Гунҷишк ба зоғ писанд набуд, лекин зоғ мехост, ки гунҷишк ӯро дӯст дорад ва доим ӯро ситоиш намояд. Ҳамин тавр дили гунҷишкро ба худ моил ва мафтун намуд. Гунҷишк ба зоғ ошиқ шуд. Шабҳои дароз ёд мекарду хобаш намебурд ва бесаброна дидори ӯро мунтазир мешуд. Ба назараш дӯстдоштааш мисоли парие менамуд, ҳатто ранги болу пари зоғ ба назараш чун сафедии барф метофт.
Уқоббачаи зоғ ба воя расиду рӯзе расид, ки ба селаҳои уқобони доманаи кӯҳ пайваст ва парвоз кардаву аз назди зоғ рафт. Чӯҷадухтари кабкмонандашро рӯзе шикорчие чашм ало карду бо худ бурд. Сину соли зоғ ҳам ба ҷое расида буд. Акнун вай на он зоғе, ки ҳаваси гуфтори кабӯтарона , рафтори уқобона ва хиромидани кабкона дошт. Балки зоғи пире буд.
Тақдири гунҷишкак низ бо фоҷиа хотима ёфт. Дили нозуки гунҷишк ба нозу нузи беандоза ва қар-қари зоғ тоб наовардаву аз кор бозмонд. Мазори гунҷишкро зоғ дар хокистартӯдаи сари роҳ қабул дониставу гӯраш кард.
Зоғи пир дигар натавонист ба ҷуз аз ҳамҷинсонаш бо касе дӯстӣ кунад ва худро ба селаи зоғон заду зоғона мегашт. Доғҳо ва аламҳои орзуи зиндагиашро дар дили худ пинҳон медошт, гоҳе худро ба тӯдаи партов мезад, гоҳе аз як дарахте ба дигар дарахт аз пайи ёфтани ризқу рӯзӣ саргардон буд. То он даме, ки шоҳини бадхашм пайдо гардид ва дарак ёфт, ки зоғ сабабгори мурдани рафиқи азизаш гунҷишк шудааст. Шоҳин чанд рӯз барои гирифтани қассос аз зоғ дар камин нишаст. Як рӯз ҳангоми парвози зоғ шоҳин аз баландии осмонбӯс бо як шасти ғайриоддӣ ба сӯйи зоғ фуруд омад ва ӯро бо панҷаҳои фӯлодии худ дубора бо осмон баровардаву гардани зоғро шикаст. Сипас ҷасади зоғро шоҳин ба доманаи кӯҳи баланде партофт то хӯроки мору мӯрон гардад. Аз интиқоми худ дили шоҳин таскин ёфт, баландтару — баландтар парвозкунон ғайб зад …..
ФИРӮЗИ НИЗОМИДДИН
