Хонандагони гиромӣ шояд дар хотир дошта бошанд, ки зиёда аз чаҳор моҳ қабл ҳафтаномаи «Фараж» (№14 аз 5.04.2017) ҳадиси мусаввареро бо унвони «Рейдербозӣ дар шаҳраки 101-ум» ба табъ расонида буд. Чун амали солҳои охир мӯдгаштаи чиновникҳои ҳукуматӣ, ки ба аксари маводҳои танқидии матбуот ҷавоб нагардонда, муаллифонро ба таври автоматӣ ба «бадхоҳони ҳаёти имрӯза» нисбат медиҳанд, ба андешаҳои мазкур низ ҷавобе наомад. Баръакс, биное, ки тӯли 11 сол ҳолати (статуси) қонунӣ пайдо карда натавонист, дар як моҳ «қонунӣ» эълон гардидаву соҳибони нав шабу рӯз онро бо қубурпораҳои кӯҳнаву лашу луши зиёде зиракона муҳофизат менамоянд.
Мухтасари қисса ин аст: беш аз ёздаҳ сол қабл, соли 1995-ум, замоне, ки қариб ҳар як кӯчаи шаҳри Душанбе ошкорову ниҳон бинои «ҷамъиятии» маҳаллаи худро дошт, аҳли бинои нӯҳошёнаи кӯчаи Ҳисор 29\3 (шаҳраки 101-ум) низ наздики 45 ҳазор сомонӣ ҷамъ карда, бо заҳмати зиёде тариқи ҳашар бинои ҳозиразамоне бунёд намуданд. Аз ин баъд кулли маъракаҳо — тӯю азояшон дар ҳамин ҷо баргузор мегардид. Азбаски бинои «ҷамъиятӣ» мисли дигар биноҳои ҳаммонандаш ғайриқонунӣ бунёд ёфта буд, муттасил мавриди тафтиши мақомоти марбути шаҳрдорӣ қарор мегирифт. Ҳатто баъди имзоҳои ҷамънамудаи ташкилотҳои масъул — «Барқи тоҷик», корхонаҳои обу корезӣ ва «Душанбегаз», стансияи эпидемиологӣ ва ғайраҳо Ҳукумати шаҳри Душанбе масъалаи қонунӣ гардондани бинои мазкурро қатъиян рад кард.
Бо гузашти солҳо ҳуҷуми рӯйирост ба чунин биноҳои «ҷамъиятӣ», ки аксаран вазифаи масҷидҳоро адо менамуданд, оғоз гардид. Дар шаҳраки 101-ум низ тамоми ин навъ иморатҳо дар муддати кӯтоҳ аз байн бардошта шуданд. Вале аз чӣ бошад, ки ба иморати «ҷамъиятии» назди хонаи нӯҳошёнаи кӯчаи Ҳисор 29\3 таваҷҷӯҳ он қадар зиёд набуд. Аниқтараш, сардори онвақтаи Муассисаи давлатии идоракунӣ ва хизматрасонии фонди манзили минтақаи 101-ум (собиқ ЖЭУ — 6) Беҳбудов Хайрулло чанд бор назди ин иморат пайдо гашта, эълон дошт, ки онро таҳи пойи булдозер ба хок яксон хоҳад кард. Вале гуфтаҳояш ҳеҷ не ки ҷомаи амал пӯшанд. Баъдтар хабаре паҳн гашт, ки дар ин ҷо барои занони бекори маҳалла, ки хеле зиёданд, коргоҳи дӯзандагӣ барпо мекунанд. Хурсандии бонувонро ҳадду канор набуд, иддае аз онҳо пешакӣ ба машқи дӯзандагӣ пардохтанд. Вале баъде ки ба бинои нӯҳошёна қубурҳои оби гармро пайвастанд, тарбуз аз бағали хонумҳо афтид: маълум гашт, ки ин овозаҳо ҳамагӣ мардумфиребианду бас. Ба ин иморат қисме аз кормандони шабакаи гармигузаронии ноҳияи Сино ва мошинолотҳояшонро мекӯчонанд ва дар ин бора гӯё қарори марбутаи шаҳрдорӣ низ ба имзо расидааст.
Сардори нави Муассисаи давлатии идоракунӣ ва хизматрасонии фонди манзили минтақаи 101-ум Амиров Қурбонхӯҷа дар ин хусус чунин посухдод: «Ин корҳо замони сарварии Беҳбудов Хайрулло дар якҷоягӣ бо раиси шаҳраки 101-ум Баргӣ Қодирова анҷом пазируфтаанд…».
Охир, тӯли 11 сол ин бино ғайриқонунӣ ҳисоб мешуд ва мебоист ин ҷо оқибати кор барои занҳои бекори маҳалла коргоҳи хурди дӯзандагӣ мекушоданд ва ё мувофиқи қавонин аз байн бардошта мешуд. Наход як ҷузъи идораи давлатиро дар иморате, ки бо пулу бо дасти мардуми ин ҷо бунёд ёфтааст, базӯрӣ оварда мустақар созанд? Изофа бар ин, ақли солим магар иҷозат медиҳад, ки ҳамагӣ се метр аз дари даромади саҳни маконе, ки мардум ёздаҳ сол рӯ ба Парвардигор оварда, саҷдаву ибодат менамуданд (панҷ метр дуртар аз бинои чаҳорошёнаи Ҳисор 31), ҳоҷатхонаи бе канализатсия бунёд кунанд? Эй вой бар мо, эй вой бар ман!
Ногуфта намонад, ки бинои мазкур аслан қариб дар болои қубури асосии газгузар ҷой гирифтааст ва то наздикиҳо рӯйи ҳавлии он хоначаи майдаяке вуҷуд дошт, ки бо асбобҳои мураттабкунандаи газ муҷаҳҳаз буд. Таҷдидкунандагони навомада дар як дам онро аз миён бардоштанд ва гирдогирди биноро бо девори баланд печонданд. Ҳамагӣ панҷ қадам дуртар аз ин иморат хоначаи трансформаторие ҷойгир аст, ки биноҳои гирду атрофро бо барқ таъмин намуда, як ҷузъи он шиддатро наздики 10 киловолт (10000 волт) баланд бардошта, ба дигар ҷо интиқол медиҳад. Сими (кабели) ин иморат аз ҳамин трансформатори паҳлуяш барқ мегирад ва шояд аз болои гулӯлаи газ ҳам гузашта бошад.
Аммо асоси нороҳатии мардуми ин маҳалла нопурсидаву ғайрихтиёрӣ, яъне бо усули «рейдерӣ» бешармона ба амбори идораи обгармкунӣ ва кормандони он табдил додани рӯйи ҳавлии онҳост. Мавзунаи хурдсоли ҳафтсоларо соати дуи рӯз дар пеши ҳамин иморат пахш кардани мошини сабукрав ва дар ҷояш аз дунё даргузаштан ҳанӯз аз хотираҳо зудуда нашудааст. Наход ноинсофӣ то дараҷае бошад, ки ба ҷойи осудагиву оромии мардум, бинои сохтаашонро дар як моҳ «қонунӣ» гардонда, бепулу бепурсиш аз дасташон кашидаву рӯйи ҳавлиашон мошинбозор ташкил намоянд?
Албатта, мардум ба ин беадолатии ҳукуматдорон гардан нафуровард. Наздики 70 хонаводаи бинои Ҳисор 29\3 рӯзи 10.04.2017 ба унвони мири шаҳри Душанбе мӯҳтарам Рустами Эмомалӣ ариза навишта, ба шӯъбаи муроҷиат ва қабули шаҳрвандон супурданд. Дар он талаб ба миён гузоштанд, ки ё барои занони бекори маҳалла коргоҳи хурди дӯзандагии ваъдагиро барпо кунанд, ё иморатро чун дигар иморатҳои ҳаммонанд аз миён бардоранд. Мутаасифона, бо кӯшиши иддае аз кормандон ариза ба дасти Раиси шаҳр нарасида, яке аз муовинон рӯяш амр навиштаанд, ки ба се Раёсати Ҳукумати шаҳр ва Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияи Сино ирсол гардад. Баъди мӯҳлати якмоҳаи Қонун «Дар бораи муроҷиати шаҳрвандон» муайяннмуда 70 оилаи аризадода ҷавоби онро дарёфт накарда, ба даводавиву телефонбозиву коғазҷамъкунӣ сар карданд. Дар шӯъбаи муроҷиат ва қабули шаҳрвандони Ҳукумати шаҳр фаҳмонданд, ки аризаҳоро назорат намекунанд ва ба иҷрокунандаҳо мефиристанд, то онҳо худашон ба соҳибони ариза ҷавоб диҳанд.
— Охир, мардум ба унвони мири шаҳр ариза навишта, ҷавобро аз Ҳукумати шаҳр интизоранд…
— Не, қатъӣ изҳор намуданд ин ҷо.- Ҷавобро аз кумитаҳо ва раёсатҳо рафта ҷамъ мекунед. Почта кор намекунад ва онҳо барои ин кор қосиди алоҳида надоранд…
Кумитаи замини шаҳри Душанбе дасташро ба оби хунук наандохта, дар ҷавобаш (№589 аз 5.05.2017 бо имзои раиси Кумита Т. Иброҳимов) аз Сарраёсати меъморӣ ва шаҳрсозӣ эҳтиромона хоҳиш менамояд, ки «муроҷиати шаҳрвандони кӯчаи Ҳисор, бинои 29\3-ро дар асоси Нақшаи кулли тараққиёти шаҳр ва мутобиқ ба қонунҳои амалкунанда баррасӣ намуда, хулосаатонро ба дастгоҳи Раиси шаҳри Душанбе пешниҳод намоед». Маълум аст, ки ҳеҷ гуна хулосае пешниҳод нагардидааст.
Сарраёсати меъморӣ ва шаҳрсозӣ (№1322 аз 17.05 2017 бо имзои сардор Қ. Усмонов) амалҳоеро, ки бояд анҷом медод, як сӯ гузошта, иттилоъ медиҳад: «Иншооти мазкур дар замимаи 1-и таъсиси Муассисаи давлатии «Ҳунарҳои мардумӣ» шомил буда, ба Муассисаи давлатии шабакаи гармдиҳии ш. Душанбе вобаста гардидааст». Оид ба мувофиқ будан ё набудани бино ба Нақшаи кулли тараққиёти шаҳр, озмойишҳо, ҳоҷатхонаи бе канализатсия байни ду бинои истиқоматии 20 метр масофадошта ва ғайраҳу ғайра Сарраёсат ба даҳон об гирифта, хомӯш мондааст. Воқеан, бо яке аз кормандони ин идора, ки аз гирифтани номаш худдорӣ кард, суол кардам, ки чӣ навъ назди даромади бинои ба ҳар ҳол 11 сол чун масҷид хизматкарда ҳоҷатхонаи беканализатсия бунёд кардаанд?
— Ака, ҳамааш аз рӯйи Генпланай…
Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияи Сино (№17/3 – 700 аз 15. 05.2017 бо имзои муовини раис М. Маҳмурзода) ба ҷуз аз чизҳои маълум илова кардааст, ки «ҷиҳати таъсиси ҷойи нави корӣ иншоот ба тавозуни Муассисаи давлатии «Ҳунарҳои мардумӣ» гузаронида шуд». Кадом ҳунарҳои мардумӣ? Магар ба ҷойи амбори Муассисаи давлатии шабакаи гармидиҳӣ табдил додан бонувони бекори маҳалларо бо ҷойи кор таъмин намудан, ки оилаҳояшон дар сохтани ин бино ширкат варзида, пулу хароҷот кардаанд, аз рӯйи қонун набуд?
Аз рӯзи қабули ариза (10.04.2017) то ба имрӯз зиёда аз чаҳор моҳ мегузарад, вале Раёсати сармоягузорӣ ва идораи амволи шаҳри Душанбе то ҳанӯз ҳам дар тараддуди ба мардум ҷавоб гардондан аст. Сардори идора ҳамаи қоғазҳои мавҷударо (аз соли 1995 сар карда) нусхабардорӣ намуданд ва… пас аз имрӯзу фардоҳои бисёре аввали моҳи август оҳистакак хеста рухсатӣ баромаданд. Акнун ёбу гир!
Аммо, муҳимтар аз ҳама, аҳли 70 хонаводаи бинои нӯҳошёнаи Ҳисор 29\3 ақибнишинӣ карданӣ нестанд. Тайёрӣ барои иншои ариза ба унвони Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Оҷонсии зидди коррупсия идома дорад.
Муҳаммади СУЛТОН
