Якуми сентябри соли 1991 дар ҳаёти ман хотирмону ёдрас мебошад. Бори аввал падарам аз дасти ман гирифтанду сӯи мактаб равон шудем. Он вақт ман як кӯдаки аз баду неки дунё ва роҳҳои пурпечутоби зиндагӣ бехабар будам. Ба падарам ҳаргуна саволҳои кӯдакона дода, дилгираш мекардам.
Он рӯз ҳеҷ аз хотири ман фаромӯш намешавад ва нахоҳад шуд. Ман дар тан куртаи нимостини кабудранг ва шими сиёҳ дар бар доштам. Тасмаҳои ҷузвдонро ҳар замон пеш мекашидам, чунки интизори дидану хондани китоби рангаи «Алифбо» будам. Дар саҳни мактаб омӯзгорону хонандагон ҷамъ шуда, ба якдигар оғози таҳсилро шодбош мегуфтанд. Моро омӯзгорон Эгамов Эвазбердӣ ва Холов Тошмурод падарвор бо хушнудӣ пешвоз гирифта, саф кашонданду аз сабаби бисёр буданамон ба ду гуруҳ тақсим намуда, ба синфхонаҳо дароварданд. Бо меҳрубонӣ бо қоидаву рафтор ва лаҳзаҳои дарс шинос намуда, фаҳмониданд. Дар мактаб ман бо онҳое, ки минбаъд дар як синф ва дар як мактаб таҳсилро оғоз мекардем, шинос шудам.
Ҳамин тавр, бо ғамхории зиёди устоди аввалинамон чор сол сипарӣ шуд, баъдан дигар устодон ба таълиму тарбияи мо машғул шуданд.
Аҳамият ва зарурати илму донишро дарк карда, кӯшиши зиёд ба харҷ медодем, то ки оянда тавонем таҳсилро дар донишгоҳу донишкадаҳо давом диҳем. Дарсҳоро аз худ мекардем, байни ҳамдигар баҳс мекардем, шӯхиҳо мекардем, ба бозиҳои варзишӣ машғул мешудем ва чӣ тавр гузаштани ин лаҳзаҳои ширинро надониста мондем. Дарсҳо ба охир расиданд, занги охир садо дод. Баъд аз супоридани имтиҳонҳои хатм маслиҳати шабнишиниро ба миён гузоштем. Шабнишинӣ дар мактаб гузашт, ҳама ҷамъ шудем. Хурсандиву рақсҳо, суханҳои самимонаро ба якдигар гуфта, орзуҳои ширинро таманно намуда, аз лаҳзаҳои хотирмони айёми мактабӣ ёдовар мешудем. Баъзеҳо ғамгин буданд ва дигаре шод аз он буд, ки ба шаҳр мераваду таҳсилашро дар донишгоҳ давом медиҳад.
Занги охир бурд моро ҳар куҷо аз ҳам ҷудо,
То ҳанӯзам гиряи занги ҷудоӣ дар дил аст.
Баъд аз ин бо даъвати зангӯла ҳатто лаҳзае
Назди мактабхона моро ҷамъ кардан мушкил аст.
Ин ҷамъ омадани мо ҷамъомади хело вазнину душвор буд, зеро маро, ҳамсинфонамро аз якдигар ҷудо менамуд.
Мо — парандагони як лона, фикр мекардем, ки бо пайдо шудани аввалин пару боли кӯчаки худ ба тамоми самти дунё парвоз хоҳем кард. Аммо бехабар аз он будем, ки дар пеш моро гармиву сардӣ, сахтиҳову хубиҳо ва билохира уқёнуси беохире интизор буд. Ҳамин тавр ҳам шуд. Ҳамсинфон ҳама ба чор самти зиндагӣ парешон шуданд. Духтарон оиладор шуданд, писарҳо яке ба муҳоҷирати меҳнатӣ рафту дигарон барои идомаи таҳсил ба шаҳрҳои калон раҳсипор гардиданд. Ман низ барои идомаи таҳсил омодагӣ дидаму роҳи шаҳри Душанберо пеш гирифтам. Бори аввал шаҳр дар назари ман бегона намуд. Ёди деҳаи кӯчакамро мекардам. Ҳар рӯз модарамро ёд мекардам, наздикону ҳамсинфонам ва устодонамро ёд мекардам. Хумори дидор мегирифт. Ҳамсояҳову кӯчаамон ва ҳатто ҳар буттаву хасу хори зодгоҳро ба хотир оварда, зиқ мешудам. Мехостам бори дигар ба гузашта баргардам ва он лаҳзаҳои ширини гуворо беохир бошанд. Ин фақат хаёлу орзуҳои ширин буду халос. Бо расидани моҳи сентябр ман девонатар мешудам, мехостам боз ба мактаб равам, бо ҳамсинфонам бошам, вале дигар илоҷи ба қафо баргаштан набуд.
Таҳсил дар донишгоҳ оғоз шуд. Бо шахсони бегонаву ношинос вохӯрдам ва бо онҳо унс гирифтан барои ман — як бачаи деҳотӣ хело душвор буд. Бо мурури замон одат кардам, мушкилиҳову нофаҳмиҳои пешомадаро паси сар карда, ба шароити шаҳр мутобиқ мешудам. Дар донишгоҳ дӯстони зиёде пайдо кардам ва ҳис намудам, ки рафтору кирдор, фикру ақидаю ҷаҳонбиниам нисбат ба дӯстиву рафоқат ҷиддитар гаштааст. Ман дар ақидае будам, ки ибтидои илм аз мактаб оғоз ёфта, дар донишгоҳ онро танҳо сайқал додам.
Пас аз хатми донишгоҳ (соли 2009) кору фаъолият намуда истодаам, лек чеҳраҳои ҳамсинфонам, шӯхиву гуфтору рафторашон ва муҳиту атрофи мактаби деҳаам ҳеҷ аз ёдам намеравад. Бо амри тақдир риштаи умри ду ҳамсинфам — Хуҷамов Содиқ ва Аминов Нозим (ёдашон ба хайр бод), ки барои ман хело азиз буданд, дар айёми ҷавонӣ канда шуд ва аз байни корвони ҳамсинфон дар тӯфони зиндагӣ нопадид гаштанд. Инчунин, устодони бузурги рӯзгордида, падари бузургворам Аслиддин Эсоев, Разоқбердӣ Атобуллоев, Тошмурод Холов, Абдуқаҳор Сафаралиев, Раҳмонбердӣ Холиқов ва Азизмурод Азизов ба мисли олимони бузурге буданду танҳо унвоне надоштанд, ба мо навиштану хондан ва дарси ҳаётро омӯзониданду имрӯз дар байни коллективи омӯзгорон нестанд. Ҳар лаҳза ёдашон мекунам…
Дар ин миён пас аз хатми мактаб дар 16 баҳори умр сабзаҳо дамиданд, 16 гармои фасли тобистон гузашт, 16 маротиба хазонрезӣ шуд ва 16 маротиба барф борид. Дар ин ҳама лаҳзаҳо ҳамсинфонам аз ёди ман дур набуданд ва хотираҳои ширини дар ҳар як фасли сол бо онҳо доштаамро аз ёди худ дур накардаам. Лаҳзаҳои мактабӣ беҳтарин лаҳзаҳои тақсимоти умри одамизод аст ва ҳеҷ гоҳ чеҳраҳои ширини ҳамсинфонам аз назарам дур намераванд.
Ҳамсинфони азиз, бо расидани анҷоми соли хониш, ҳамон рӯзе, ки хайр мактаб, хайр хамсабақон гуфтану аз ҳам ҷудо шуданамон ба ёдам меояд ва хумори дидоратон маро мегирад, шуморо ёд мекунам…
Нуъмон ЭСОЕВ,
ҷонишини директори Коллеҷи техникию омӯзгории ноҳияи Рӯдакӣ оид ба илм ва муносибатҳои байналмилалӣ
