Дараи Ромит… Ин макон ҳанӯз замони шӯравӣ дар байни сокинони Тоҷикистон ва хоса дар байни аҳолии шаҳри Душанбе маҳбубият дошт. Дар баробари дараи Варзоб, дараи Ромит низ истироҳатгоҳи аҳолии аксаран русзабони пойтахт буд. Ҳарчанд дараи Ромит нисбатан дар масофаи дуртар аз пойтахт ҷойгир аст, аммо онҳо рӯзҳои истироҳатро дар истироҳатгоҳҳое, ки аз ҷониби корхонаҳои калон дар ин дараҳо сохта шуда буданд, паси сар менамуданд. Сокинон ҳамроҳи фарзандони  худ ба ин ҷо омада, аз обу ҳавои тоза, оби мусаффои дарёю дарёчаҳо ва табиати зебо лаззат мебурданд. Ҳоло низ ин анъана идома дорад, вале онро ҳар чӣ бештар бояд рушд дод. Чун соли равонро Президенти мамлакат “Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ” эълон намуданд, бояд дар ин минтақа низ тавассути маблағгузории иловагӣ тағйироти чашмарас ворид намуд. Дар дараи Ромит манбаъҳои обҳои шифобахши гарм ва хунук кам нестанд. Вале, мутаасифона, на ҳамаи ин манбаъҳо ба талабот мувофиқ истифода бурда мешаванд. Ҳол он ки баъзе чашмаҳоро аҳолии маҳаллӣ аз замонҳои қадим медонист ва аз онҳо истифода мебурд.

 

Солҳои охир яке аз сабабҳои танқисии оби нӯшокӣ истеъмоли он аз суръати барқароршавии табииаш зиёдтар будан аст. Гардиши об дар табиатро омили муҳими барқароршавии об меҳисобанд. Агар об дар ҳаҷми гардиши табииаш истифода бурда шавад, дар он ҳолат манбаъи обро бепоён медонанд. Вале сабаби норасогии оби нӯшокӣ на танҳо дар истеъмоли зиёди манбаъҳои обӣ, балки паст шудани сифати об аз ифлосшавии он аст. Дар яке аз баромадҳои худ Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат-Президенти Ҷумҳурии Тоҷиикситон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон гуфта буданд: “Сари таъзим ба табиати бою ғании кишварамон, ки дар лаҳзаҳои душвори буҳрони иқтисодӣ ва сиёсие, ки ба дӯши халқамон омад, имкони паси сар намудани онро таъмин намуд” Ин ҳақиқиқатест бебаҳс, зеро солҳои ҷанги шаҳрвандӣ хазина пурғановати Ромит тавонист дар паси сар намудани мушкилоти иҷтисодӣ мадади зиёде расонад. Дар дараи Ромит ҷойҳое ҳастанд, ки  агар тарғиби он дуруст ба роҳ монда шавад, ба давлат даромади зиёде оварда метавонад. Яке аз чунин манбаъҳои даромад ё заре, ки ҳанӯз заргарон ба он даст наёфтаанд, ин Мамнуъгоҳи табиии давлатии «Ромит» аст, ки дар он ҳазорон намуд гиёҳҳои шифобахш мавҷуданд. Мамнуъгоҳ дар масоҳати 16000 гектар, дар қисмати шарқии каторкуҳҳои Ҳисор, болооби дарёи Сардои Миёна ва Сорбо мебошад. Асосан, мамнуъгоҳ мақоми ботаникӣ дошта, дар ҳудуди он намудҳои пурарзиши олами наботот-арчазору, чормағзорҳо, бодомзору туғзорҳо, гули чавгосун, челон, татум ва олами ҳайвонот-бабри барфӣ, хирси маллаи тиёншонӣ, силовсин, саги обӣ ва парандагони нодир ҳифз карда мешаванд. Мамнуъгоҳи «Ромит» сол ба сол сифатан беҳтар гардида, дар кори беҳтар гардидани ҳолати экологӣ, нигоҳ доштан ва афзун намудани намудҳои нестшудаистодаи олами набототу ҳайвоноти Тоҷикистон хизмати босазое намуда истодааст. Дар худи мамнуъгоҳ боз ҷои махсусе барои парвариши оҳуи бухороӣ ташкил карда шудааст, ки масоҳати он 18 гектарро ташкил медиҳад. Дар он ҷо айни замон 9 сар оҳуи бухороии ваҳшӣ парвариш карда мешавад, ки шумораи онҳо вобаста ба фасли сол тағйир меёбад. 

Барои ҳифзи табиати ин дара ташкилотҳои ҷамъиятӣ ҳам саҳмгузоранд. Масалан, ба наздики Ташкилоти ҷамъиятии “Олима” дар ин мавзеъ барои сокинони маҳаллӣ семинари чорӯза баргузор намуд, ки дар он ба занҳои маҳаллии деҳаи Хушон оид ба ҳифзи табиат ва роҳҳои муҳофизати он сухан рафт. Дар кори семинари мазкур мутахассисони табиатшиинос ва журналистоне, ки дар бораи табиат менависанд, ширкат намуда, дар назди сокинон баромад карданд. Онҳо оид ба ҳифзи муҳити зист ва роҳҳои истифодаи безарар аз неъматҳои табиати ин диёр суханронӣ намуданд. Дар хотимаи ин семинари чоррӯза занони сокини деҳаи Хушон вобаста ба он дониш ва малакае, ки дар семинарҳо ба даст оварданд, дар назди ҳамдеҳагони худ баромад карда, роҳҳои дигари ҳифзи табиатро, ки дар таҷрибаи худ ҳосил намуд буданд, ба онҳо тавсия доданд. Бояд гуфт, ки чунин чорабиниҳо барои аҳолии маҳаллӣ хеле заруранд ва чунин корҳоро идома додан зарур аст. Зеро сол ба сол ҳифзи табиат ба мушкилоти дараҷаи аввал табдил ёфта истодааст. Агар мо ин табиатро ҳифз накунему барои ояндагони худ мерос нагузорем, онҳо аз он зебогиҳое, ки имрӯз мо мебинем, маҳрум хоҳанд шуд.

Чун дараи Ромит яке аз минтақаҳои машҳури сайёҳист, барои ҷалби сайёҳон ба ин минтақа аз ҷониби ҳукумати маҳаллӣ низ корҳои зиёде ба анҷом расонида шуда истодаанд ва яке аз чунин чорабиниҳои басо муҳим-ин ҳифзи табиати ин макун аст. Таваҷҷуҳи роҳбарони маҳаллиро мо дар рафти баргузор намудани чорабиниҳо вобаста ба амалӣ намудани лоиҳа оид ба баланд бардоштани маърифати сокинони Ромит  эҳсос намудем. Роҳбарияти мамнуъгоҳи Ромит барои таъсирбахш гузаштани семинару вохӯриҳо бо занони маҳаллӣ мадади бевоситаи худро расониданд ва барои баргузории он шароити мусоид фароҳам оварданд. Бояд зикр намуд, ки сокинони маҳаллӣ ва ҳамаи инҳое, ки ба кори лоиҳа ҷалб гардида буданд, дар амалӣ шудани он хеле фаъол буданд, ки ин аз маърифати баланди онҳо дарак медод. 

Рустам Азимӣ 

ЯК ҶАВОБ ТАРК

Please enter your comment!
Please enter your name here