Ҳафтаномаи «Фараж» 1 августи 2018 сол таҳти № 31, матлаберо рӯи чоп овардааст, ки муаллифаш Ахмедов Абдуазиз Насимович, сокини шаҳри Хуҷанд мебошад.

Ахмедов Абдуазиз ба унвони Прокурори Генералӣ, Вазири корхои дохила, Раиси Суди Олӣ ва Раиси Бонки миллӣ муроҷиат намуда, худро ҷабрдида муаррифӣ карда, амали мақомоти судӣ, пешбурди тафтишоти пешакии кормандони бонкиро найранги бузург ҳисобида, фаромӯш кардааст, ки маҳз худи ӯ сабабгори асосии сар задани ин қазия гаштааст. 

Ахмедов А.Н. бо ифодаи «Шоҳкории ҳуҷҷатсозӣ» раванди ба расмият даровардани ҳуҷҷатҳо, риоя нашудани Дастурамали 186 «Дар бораи тартиби додани қарз ва ҳисоб кардани фоиз дар ташкилотхои қарзӣ»-и Бонки миллии Точикистон ва дар ин асно ғайриқонунӣ дода шудани маблағи қарзро қайд намуда, иброз медорад, ки аз тарафи кормандони филиали ЧДММ ТАКХ «Арванд» дар шахри Исфара ҳуҷҷатҳо нодуруст тартиб дода шуда ва ҳатто ба сохтакорӣ даст задаанд. 

Бояд гуфт, ки мувофиқи  Дастурамали БМТ № 199 «Дар бораи тартиби додани қарзҳои хурд дар ташкилотҳои молиявии хурд» ҳангоми бастани шартномаи қарзӣ ҳамаи шартҳое, ки аз рӯи он қарз пешниҳод мегардад, пешакӣ қайд карда шуда ба тариқи кушоду равшан фаҳмонида мешавад. Чунончи маблағ, мӯҳлат, намуди асъор, меъёри фоизии қарз, меъёри фоизии самараноки солона, санаи баста шудани шартнома, шакли пешниҳоди қарз, таъминот, тартиби бозпардохти қарз. Тартиби бозпардохти қарз дар сурати ба таъхир афтодани он ё азнавташкилшавии шахси ҳуқуқӣ, мушаххасоти тарафҳо, маълумот дар бораи таърихи қарзӣ ва ғайра. 

Доири сохтакории ҳуҷҷатҳо барои гирифтани қарз, ба монанди дархост барои қарзгирӣ аз 13.10.2015 сол, варақаи назоратӣ (мониторинг) аз 15.10.2015 сол ва ғайра, ки қарзи бонкӣ барои харидани хонаи истиқоматӣ аз шаҳри Исфара ба маблағи 110 000 сомонӣ дода шудааст, чунин иброз медорем, ки ҳангоми санҷиши ҳуҷҷатҳо барои қарз, кумитаи қарзии Ташкилот ҳамаи ҳуҷҷатҳои барои қарзгирӣ пешниҳодшавандаро ба таври дақиқ ва муфассал таҳқиқ менамояд. Дархости қарзӣ ба таври стандартӣ пур карда шуда, варақаи мониторинг инчунин аз рӯи стандартҳо, дар асоси ҳуҷҷатҳои дохилии ҶДММ ТАҚХ «Арванд» ва Дастурамалҳои БМТ пур карда шудаанд. 

Ахмедов А.Н. бояд як нуқтаи муҳимро дарк намоянд, ки ташкилот маблағи қарзиро пас аз пурра ва ҳаматарафа омӯхтани ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда, хулосаи аввал аз тарафи кумитаи қарзии филиал ва пас аз он хулосаи қатъиро Кумитаи қарзии саридора қабул менамояд. Дода шудани маблағи қарзӣ ба шаҳрванд Аминҷонов Р.Н. гаравдеҳ Шаидова М.М. ба маблағи 110 000 сомонӣ дар Саридораи ҶДММ ТАҚХ «Арванд» тасдиқ шудааст. Кумитаи қарзии Ташкилот мақоми мустақил буда, аз шӯъбаҳои дигар вобастагӣ надорад, яъне ба қарори Кумита дахолат карда наметавонанд. Маблағи қарзӣ аз тарафи Ташкилот бо чунин тарз баррасӣ карда мешавад.

а) Ба расмият даровардани дархости қарзӣ ва ҷамъ намудани ҳуҷҷатҳо. 

б) Сипас, мутахассисон амволи ба гарав гузошташавандаро ҳаматарафа таҳқиқ менамоянд.   

в) Парвандаи қарзӣ ба Кумитаи қарзии филиал ворид гашта, мавриди баррасӣ қарор мегирад.  

г) Баъдан, парвандаи қарзӣ, пас аз ислоҳи эродҳои Кумитаи қарзии филиал ба Кумитаи қарзии Саридора пешниҳод мегардад.  

д) Танҳо пас аз тасдиқи Кумитаи қарзии Саридора, шартномаҳои қарзӣ ва шартномаҳои ипотека омода карда мешаванд.  

Сохтакорӣ – ин қалбакисозӣ, дидаву дониста таҳрифнамоӣ, ҷаллобона ивазкунӣ (аслиро бо қалбакӣ) ифода менамояд. Аз тарафи кормандони филиали ҶДММ ТАКХ «Арванд» дар шаҳри Исфара созишнома/шартномаи стандартӣ ва пас аз он, барои таъмини шартномаи қарзӣ, шартномаи ипотекӣ баста шудааст, аз ин рӯ, ягон хел сохтаркорӣ, дидаву дониста таҳрифкунӣ, ивазкунии аслӣ ба қалбакӣ ҷой надорад. 

Доир ба манфиатдор будани Аминҷонов Шукур Неъматович, ки бародари қарзгир ба ҳисоб меравад, қайд менамоем, ки қарз дар Саридораи ҶДММ ТАКХ «Арванд» тасдиқ шудааст ва аъзоёни Кумитаи қарзии Саридора кӣ будани Аминҷонов Р.Н. ва Аминҷонов Ш.Н.-ро намедонанд.

Мувофиқи шартномаи мазкур, амволи ғайриманқул, ки дар суроғаи ш. Хуҷанд, маҳаллаи 34, хонаи 4, ҳуҷ. №39 ҷойгир шудааст, ва ба шахрванд Шаидова Марҳамат Мирзоевна тааллуқ дорад ба гарав гирифта шудааст. Бояд гуфт, ки раванди пурраи қарзӣ дар Ташкилот мувофиқи қонуни ҶТ «Дар бораи ташкилотҳои маблағгузории хурд», Дастурамалҳои Бонки миллии Тоҷикистон ва тартибу низомномаҳои дохилии Ташкилот амалӣ карда мешавад. Мутобиқи қисми 2 боби 40-и Кодекси граждании ҶТ қарз ин воситаҳои пулии дар асоси пардохт, мӯҳлатнокӣ, таъминнокӣ, баргардонидан ва мақсаднокӣ дода мешавад. Яъне, муқаррароти мазкур шартҳои асосӣ мебошанд. Созишнома/шартномаҳои қарзӣ баста намешаванд, агар дар онҳо маблағ, муҳлат, меъёри фоизӣ, мақсади қарз ва таъминот нишон дода нашуда бошанд. Дар сурати набудани яке аз муқарраррот, созишнома/шартномаи қарзиро беэътибор донистан мумкин аст. Амвол ҳамчун, таъминоти аз тарафи қарзгир иҷро шудани ӯҳдадориҳои шартномаи қарзии мазкур мебошад ва баъдан амволи ба гарав гузошташаванда, яъне амволе, ки аз рӯи шартномаи ипотека ба гарав гузошта мешавад, тавсиф ёфтааст.  

Шартномаи гарав ҳатмӣ (на мустақил), ки қисми ҷудонопазири шартнома/созишномаи қарзӣ мебошад, бояд аввал созишномаи асосии заминавӣ, бо нишон додани ҳамаи шартҳои қарздиҳӣ ва пас аз он шартномаҳои ёрирасон, ба монанди шартномаи ипотека, баста шавад. Вале, азбаски шартномаҳои ипотека тасдиқи нотариалӣ ва бақайдгирии давлатиро тақозо мекунанд, ва дар қонуни ҶТ «Дар бораи нотариати давлатӣ» ва Дастурамали тартиби ба ҷо овардани амалҳои нотариалӣ аз тарафи нотариусҳои давлатии идораҳои нотариалии ҶТ гуфта шудааст, ки «амалиёти нотариалӣ зимни пешниҳоди ҳамаи ҳуҷҷатҳои зарурӣ ва пардохти боҷи давлатӣ ба ҷо оварда мешаванд ва ба ҷо овардани амалиёти нотариалӣ мумкин аст мавқуф гузошта шавад, дар сурати зарурати талаб кардани маълумот ё ҳуҷҷатҳои иловагӣ аз шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ва таҳти санҷиш қарор додани ҳуҷҷатҳо». 

Мақсади қарз дар созишномаи қарзӣ нишон дода мешавад, ва дар қонун ба таври возеҳ навишта шудааст, ки «ба шарте, ки қарз барои харидан ё сохтани чунин ё дигар бинои истиқоматӣ ё ҳуҷра, барои таъмири асосӣ гирифта шуда бошад», дар созишномаи қарзӣ мақсад ба таври возеҳу дақиқ навишта шудааст. Инчунин, шартномаи ипотека натанҳо дар мавриди пешниҳоди қарз барои харидан ва сохтани хонаи истиқоматӣ баста мешавад, он дар дигар ҳолатҳо яъне дар ҳолатҳои пешниҳоди қарз ба дигар мақсадҳо низ ҳамчун шартномаи ипотека баромад менамояд.

Ахмедов А.Н. менависад, ки маблағи карзиро Аминчонов Р. гирифта, ба эхтиёҷоти худ сарф намудааст ва дар масъалаи гирифтани маблағи қарзӣ, ки ӯ ҳамчунин гаравдеҳ дар шахсияти модараш хонаи истиқоматии худро оид ба таъминоти иҷроиши ӯхдадориҳо пешниҳод намудааст, худро ҷабрдида ва фиребхурда нишон медихад. Ӯ менависад, ки зиёда аз 8 моҳ маблағи қарзро пардохт намудааст. Инҷо як савол ба миён меояд, ки бо кадом сабаб ӯ модарашро барои ба гарав мондани хонаи истиқоматии худ ба ташкилоти қарзӣ розӣ намуд ва ҳамчунин маблағи қарзиро давоми зиёда аз 8 моҳ пардохт намудааст, ҳол он ки ӯ бо Аминҷонов Р. ягон муносибати хешу таборӣ надошт ва маблағи қарзро нагирифтааст. Магар Ахмедов А.Н. дар инҷо манфиатдор набуд? 

Ба гуфтаи Ахмедов А.Н. ҳангоми омода намудани ҳуҷҷатҳо, кормандони филиали ЧДММ ТАКХ «Арванд» дар  шахри Исфара ӯҳдадории қарзӣ доштани Аминчонов Р.-ро ба назар нагирифтаанд. Қайд менамоем, ки ҳангоми пешниҳод шудани ҳуҷҷатхо барои гирифтани қарз ва таҳлил намудани онҳо аз тарафи кормандони Ташкилот маълум гардид, ки Аминчонов Р. дар ҳақиқат дар назди ҶСК «Бонки Эсхата» ӯҳдадории қарзӣ дорад. Пас аз маълум гардидан, кормандони Ташкилот ба Аминҷонов Р. гуфтанд, ки Шумо бояд ӯҳдадории худро дар назди ҶСК “Бонки Эсхата” иҷро намоед, вагарна Ташкилот ба Шумо қарз дода наметавонад. Сипас Аминчонов Р. ба ташкилот маълумотномаи ҶСК «Бонки Эсхата»-ро оид ба надоштани қарз, яъне, ӯҳдадории қарзӣ, пешниҳод намуд. Пас аз он, кормандони Ташкилот барои  ба расмият даровардани ҳуҷҷатҳо оғоз намуданд.       

Бояд гуфт, ки ҳамаи ҳуҷҷтҳои ба расмиятдаровардашаванда дар Ташкилот аз ҷониби Бонки миллии Тоҷикистон, аудиторҳои беруна, аудиторҳои дохилӣ ҳангоми санҷиши фаъолияти ҶДММ ТАКХ «Арванд» гузаронидашаванда, тафтиш карда мешаванд.

  Оиди масъалаи «Муфаттиш Олимов» бояд зикр намуд, ки дар асоси баррасии аризаи Ахмедов А.Н., прокурори шаҳри Исфара нисбати шахсони масъули филиали ҶДММ ТАКХ «Арванд» дар шаҳри Исфара, барои ғайриқонунӣ додани қарз, аз рӯи моддаи 265 КҶ ҶТпарвандаи ҷиноятӣ оғоз намуда буд.

 Бояд гуфт, ки оғоз намудани парвандаи ҷиноятӣ барои вайрон намудани қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба дода шудани қарз асос ҳисобида намешавад. Инчунин, мехостем қайд намоем, ки дар парвандаи ҷиноятии мазкур кирдори ҷиноятӣ, яъне тарафи воқеӣ, қасди бад мавҷуд нест, зеро қарз аз тарафи шахсони манфиатнадошта, тасдиқ шудааст, бинобар он, айбдориро аз рӯи парвандаи ҷиноятӣ на прокуратура, балки танҳо суд муайян карда метавонад. 

Тафтиши парвандаи мазкур якчанд маротиба боздошта шуда, дар охир бо дастрасии хулосаи эскпертизаи хатшиносии давлатӣ қатъ карда шуд. Ҳамзамон Ахмедов А.Н. аз  гӯё ғайриқонунӣ боз доштани парвандаи ҷиноятӣ шикоят карда, бекор кардани онро мехост. Вале аз сабаби он ки нисбати Филиали ҶДММ ҳеҷ як далеле пайдо нашуд, макомоти тафтиш парвандаро қатъ кард.  Дар ин раванд дар суди ш. Хуҷанд парвандаи гражданӣ оид ба рӯёнидани маблағи қарзӣ аз хисоби амволи дар гаравбуда, воқеъ дар суроғаи ш. Хуҷанд, маҳаллаи 34, хонаи 4, ҳуҷ. №39, ки ба шаҳрванд Шаидова Марҳамат Мирзоевна баррасӣ шуда истода буд.

Ахмедов, ҳамчун намояндаи гаравдеҳ ба суд дар навбати аввал бо аризаи даъвогии муқобили даъво оиди беэътибор донистани шартномаи ипотека ва баъдан бо ариза дар бораи тағйир додани асоси аризаи даъвогии муқобили даъво дар бораи беэътибор донистани шартномаи ипотека аз 31.10.2015 ба суди шаҳри Хуҷанд муроҷиат намуд. Вале дар рафти баррасии судӣ,  далелҳои дар аризааш оварда тасдиқи худро наёфтанд ва дар натиҷа Судяи суди шахри Хуҷанд пас аз пурра ва ҳаматарафа таҳлил намудани далелхои дар парванди мазкур мавҷуд буда, Ҳалнома аз 10.11.2017 сол аз рӯи парвандаи №2-268/17 оид ба даъвои Филиали ҶДММ ТАКХ «Арванд» дар ш. Исфара нисбати ҷавобгар Аминҷонов Раҳимҷон Неъматович ва гаравдеҳ — ҳамҷавобгар Шаидова Марҳамат Мирзоевна дар шахсияти намояндаи ваколатдори вай Ахмедов А. Н. оиди ситонидани маблағи қарзи бонкӣ аз ҳисоби амволи ба гарав гузошташуда бароварда, даъвои Филиали ҶДММ ТАКХ «Арванд» дар ш. Исфараро пурра қонеъ кард. Бояд қайд кард, ки дар раванди баррасии парвандаи граждани Ахмедов А.Н. ҳамчун намояндаи гаравдеҳ Шаидова М. хост, то баррасии парвандаро бо баҳонаи он ки парвандаи ҷиноятӣ боз шудаасту тафтишот идома дорад ва гӯё байни парвандаи ҷиноятӣ ва парвандаи гражданӣ алоқамандӣ вуҷуд дорад, мавқуф гузошта шавад. Ӯ дар ин бора чанд маротиба муроҷиат намуд. Судяи суди шахри Хуҷанд пас аз омӯзиш ва таҳлили ҳуҷҷатҳо дархости пешниҳоднамудаи Ахмедов А.Н.-ро рад намуд. Зеро, ягон алоқамандӣ вобаста ба оғоз шудани парвандаи ҷиноятӣ, тафтиши он ва баррасии парвандаи гражданӣ оид ба руёнидани маблағи қарзи аз ҳисоби амволи ба гаравгирифташуда мавҷуд набуд. Фикр мекунем, ки судяи Суди шахри Хучанд дар охир хулосаи холисонаи худро баровард.

Шаидова Марҳамат Мирзоевна — гаравдеҳ дар шахсияти намояндааш Ахмедов А.Н. бо ҳалномаи қабулнамудаи Судяи суди шаҳри Хуҷанд розӣ нашуда, бо шикояти кассатсионӣ нисбат ба ҳалномаи Суди шаҳри Хуҷанд аз 10.11.2017 оид ба парвандаи №2-268/17  Судя Мирасилзода А.А. дар бораи бекор кардани ҳалномаи Суди шаҳри Хуҷанд аз «10» ноябри 2017 с. аз рӯи парвандаи №2-695/17 муроҷиат намуд.

Дар марҳилаи кассатсионӣ бошад, пас аз таҳлили ҳамаҷонибаи ҳуҷҷатҳо ва баррасии ҳалномаи Судяи суди ш. Хуҷанд аз 10 ноябри соли 2017 ҳукми оид ба парвандаи №2-268/17 қабул шударо бетағийр гузошта, шикояти кассатсионии намояндаи гаравдеҳ Ахмедов А.Н-ро беқаноат мононд.  

Ҳалномаи суди мазкур ба қувваи қонунӣ даромада, варақаи иҷро дода шудааст. Ҳоло бошад, дар асоси ҳалномаи судӣ ва варақаи иҷро истеҳсолоти иҷро оғоз карда шуда, амалиёти иҷроиш давом дорад. 

Филиали ЧДММ ТАКХ «Арванд»

дар шаҳри Исфара

ЯК ҶАВОБ ТАРК

Please enter your comment!
Please enter your name here