Посухи вазири маориф Нуриддин Саид дар нишасти матбуотӣ ба суоли журналисти русзабон ҳангомаеро барангехт, ки шояд ғайб задани Низомхон Ҷӯраеви машҳур ё хабари бозгашти Бозор Собир ба Ватан ба миён наоварда буд.
Вазири маорифро шахсан намешиносам. Ягон фарзандам дар донишгоҳҳои кишвар таҳсил намекунад. Мактаби зодгоҳамро бо вуҷуди он ки куҳна аст, нияти таъмиру бозсозӣ надорам, чунки медонам, вақташ расад, мекунанд. Мактабҳое ҳастанд, ки ҳоли зортар доранд. Ин ҳушдор барои онҳое аст, ки шояд мепиндоранд ба хотири кадом ғаразе пуштибонӣ аз мавқеи вазир кардам.
Аммо, дар баҳсе, ки рух доду русидонҳо санги маломат ба сари вазир заданд, ҷонибдори мавқеи вазир ҳастам. Ҳазорон мисол меорам, ки онҳое Пушкину Толстою Достоевскийро ба забони асл хондаанд, дар ҳарф задан, шикаста сухан мекунанд ва ба қавле «аксент» доранд.
Ин баҳонае барои санг задан ба вазир буда наметавонад. Аммо, кадом гуруҳе, ки шояд манфиатдор буданд, аз он фоҷиа сохтанду навори зебое ҳам сохтанд, ки аз тилфон ба тилфон мерафту меравад.
«Гуноҳ»-и вазир ҳамон эҳтироми забони «бародари калонӣ» буд, ки дар хуну пӯсти мо ҷой шудааст. Ҳоло ҳам, ҳатто дар ҷаласа бо ширкати танҳо рӯзноманигорон, агар нафаре русӣ ҳарфе зад, ҳама зӯр зада, ба русӣ сухан мекунанд. Намедонам, ҳамон тарс аз «бародари калонӣ» дар вуҷудашон мондааст ё ба хотири нишон додани он аст, ки русиро онҳо ҳам медонанд.
Аз ин баҳс метавон фақат як бардошт кард:
— Ин бояд як занги бедорие барои ҳама бошад, ки дар идома ба «русидонҳои безабон»-е, ки намоишкорона бо русӣ суҳбат мекунанд ё воқеан забони тоҷикиро намедонанд, ТОҶИКӢ суҳбат кунанд. Шояд баъди ду-се бор русӣ савол додану тоҷикӣ посух гирифтан, онҳо ниҳоят забони давлатии кишвареро, ки дар он зиндагӣ мекунанд, омӯзанд. Ҳарчанд ба ин шубҳа дорам. Аламовар он аст, ки касе намегӯяд:
— Оне дар Тоҷикистон мезияд ва забони давлатии ин мамлакат тоҷикӣ аст, бояд тоҷикиро донад!
Даъвои он ки вазир рисолаашро ба русӣ навиштааст ва бояд русиро бе сакта ҳарф занад, даъвои хандаовар аст, зеро ӯ рисола навиштааст, на дарси талаффузи ҳиҷою русӣ бехато ҳарф заданро омӯхтааст.
Ӯ доктори илми фалсафа аст, на доктори филологияи рус!
Хоҳиш, фарқ гузоред, зеро «захми табар мераваду захми сухан не» ва ғараз ҷустану тухми иғво коштан сари касеро ба осмон нарасонидаасту намерасонад!
Боқӣ, Шумо донед! Вассалом!
Хуршед АТОВУЛЛО
